Όπως είναι γνωστό από τη θεωρία του άγχους, το άτομο μπροστά σε έναν επικείμενο κίνδυνο βιώνει αυξημένα επίπεδα άγχους προκειμένου να προετοιμαστεί και να αντιδράσει με «πάλη ή φυγή», δηλαδή ή  να παλέψει με τον κίνδυνο ή να ξεφύγει μακριά. Όταν δεν μπορεί να αντιδράσει με κάποιον από τους παραπάνω τρόπους μπορεί να έχουμε το «πάγωμα» ή μούδιασμα που εγκλωβίζει το άγχος και τον τρόμο στο σώμα καθώς και τον κατακερματισμό της ανάμνησης, δηλαδή το άτομο μπορεί να θυμάται αποσπασματικά κομμάτια και όχι το σύνολο της τραυματικής εμπειρίας που βίωσε.

Πολλοί άνθρωποι αναρρώνουν από τραύμα, με τον καιρό και με την υποστήριξη της οικογένειας και των φίλων, με σχετική ευκολία. Για άλλους όμως, οι συνέπειες του τραύματος έχουν διάρκεια, προκαλώντας τους να ζουν με βαθύ συναισθηματικό πόνο, φόβο, σύγχυση ή μετατραυματικό στρες, για πολύ μετά αφού έχει πλέον περάσει το γεγονός. Το αν θα αναρρώσει κάποιος μόνος του μετά από ένα τραυματικό γεγονός εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τα χαρακτηριστικά του γεγονότος, την «ανθεκτικότητα» του ατόμου, την ύπαρξη προηγούμενων τραυματικών γεγονότων, την ηλικία κλπ. Συχνά, η στήριξη, καθοδήγηση και βοήθεια των επαγγελματιών ψυχικής υγείας έχουν ουσιαστική σημασία για την αποκατάσταση του τραύματος.

Prunedale ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Διάγνωση και συμπτώματα

Για να διαγνωστεί διαταραχή μετατραυματικού στρες, ένα άτομο πρέπει να έχει βιώσει ένα τραυματικό γεγονός όπως το ορίσαμε παραπάνω κα να εμφανίσει συγκεκριμένα συμπτώματα για ένα μήνα τουλάχιστον. Το βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι ότι οι άνθρωποι που τη βιώνουν, συνεχίζουν να αισθάνονται φόβο ή άγχος, ακόμη και όταν δεν υπάρχει πια πραγματικός κίνδυνος. Το μετατραυματικό στρες συνήθως συνδέεται με τους βετεράνους του πολέμου και μάλιστα αναγνωρίστηκε επίσημα ως διαταραχή ψυχικής υγείας (1980), λόγω της πίεσης που άσκησε η Ομάδα Εργασίας Βετεράνων του Βιετνάμ στην Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία.

Ένα από τα βασικά συμπτώματα της διαταραχής είναι η επαναβίωση του τραυματικού γεγονότος είτε με σκέψεις, είτε με εφιάλτες κατά τη διάρκεια του βραδινού ύπνου είτε με αναδρομές (flashbacks) που μπορεί να γίνονται και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Λόγω του άγχους που βιώνει το άτομο από τις επαναβιώσεις του γεγονότος, αρχίζει να έχει συμπτώματα αποφυγής, αποφεύγει δηλαδή περιοχές, καταστάσεις, ανθρώπους, ήχους που του θυμίζουν το γεγονός. Άλλα συμπτώματα λόγω της παραπάνω κατάστασης είναι υπερδιέγερση, ευερεθιστότητα, καταθλιπτική διάθεση, έλλειψη ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες, αμνησία, συναισθηματικό μούδιασμα, αλλαγές στη διάθεση. Κάποιοι άνθρωποι στρέφονται στα ναρκωτικά ή στο αλκοόλ για να «ναρκώσουν» τα συναισθήματα τρόμου που διαρκούν για εβδομάδες, μήνες ή χρόνια μετά από ένα τραύμα.

Αν βιώνετε τέτοια συναισθήματα, σκέψεις ή συμπεριφορές μετά από μια τραυματική εμπειρία, έχετε υπόψη ότι αυτές οι καταστάσεις είναι πολύ ανθρώπινες και δεν υπάρχει τίποτα για να ντρεπόμαστε. Με τη βοήθεια ενός έμπειρου ειδικού, μπορούν να αποκατασταθούν οι συνέπειες του τραύματος.

Θεραπευτική αντιμετώπιση του τραύματος και της μετατραυματικής διαταραχής

Η ψυχοθεραπεία είναι η πιο αποτελεσματική μορφή θεραπείας για την αποκατάσταση από τις συνέπειες του τραύματος. Αν υπάρχουν πολύ έντονα συμπτώματα, μπορεί να χρειαστεί και η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής από ψυχίατρο, για παράδειγμα, αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά και σταθεροποιητές διάθεσης Με τη βοήθεια ενός έμπειρου ψυχοθεραπευτή, το άτομο που έχει βιώσει τραύμα ή έχει διάγνωση μετατραυματικής διαταραχής, μπορεί να κατανοήσει τις εμπειρίες και τα συναισθήματά του, να αναπτύξει τρόπους για να νιώθει ασφαλής, να μάθει υγιείς τρόπους διαχείρισης των εμπειριών του και να συνδεθεί με άλλους πόρους για υποστήριξη. Κάποιες φορές οι συνέπειες ενός άλυτου παλιού τραύματος δεν είναι εμφανείς. Το άτομο μπορεί να βιώνει κρίσεις πανικού ή κατάθλιψη και να μη θυμάται ή να μην τα έχει συνδέσει με ένα παλιό τραυματικό γεγονός. Ο θεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το άτομο να θυμηθεί και να ξεπεράσει το τραύμα που έχει βιώσει, ακόμη και αν έχει περάσει πολύς καιρός μετά το τραυματικό γεγονός. Ιδιαίτερα εστιασμένες στην αποκατάσταση του ψυχικού τραύματος είναι οι τεχνικές EMDR  (EyeMovement  Desensitization  and  Reprocessing),  Resource Brainspotting και  η  Νευροφυτοθεραπεία.  Αυτές οι τεχνικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά περίπτωση, ανάλογα με το είδος του τραύματος, το ιστορικό του ατόμου, την προσωπικότητά του και τα συμπτώματα που τον απασχολούν..

 ΜΠΟΥΡΝΟΥΔΗ ΕΥΡΥΔΙΚΗ

 MSc ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

  ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑ